Mürekkep Sıyırma Bıçakları Nedir?

Mürekkep sıyırma bıçakları endüstriyel baskı sistemlerinin temel unsurlarından bir tanesidir. Günümüzde kullanılan birçok baskı sistemi vardır; ancak mürekkep sıyırma bıçakları bu tekniklerin en yaygın olan iki çeşidinde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu iki tekniğe Rotogravür ve Fleksografik baskı sistemleri adı verilmektedir.

Hem Rotogravür, hem Fleksografik baskı sistemlerinde sıyırma bıçaklarının temel işlevi aynıdır. Sıyırma bıçakları her iki sistemde de baskı silindirlerinin üzerindeki sıvı mürekkebin fazlasını sıyırmak için kullanılır. Bu işlem silindir mürekkep haznesinin içerisinde dönerken, bıçağın silindire paralel temas ederek silindir yüzeyindeki fazla mürekkebi tekrar hazneye aktarması sonucu gerçekleşir. Rotogravür ve Fleksografik sistemlerin çalışma şekilleri birbirinden tamamen farklı olmasına rağmen, sıyırma bıçakları her ikisinde de aynı görevi, fazla mürekkebin sıyrılması görevini üstlenmektedir.

Doctor Blade Sıyırma Bıçakları

Rotogravür baskı sistemleri 100 yıldan fazladır baskı sektöründe kullanılmaktadır. Günümüzde kullanılan Rotogravür makinelerinde genellikle 8 ila 10 arasında baskı ünitesi bulunmaktadır. Her bir baskı ünitesinde ayrı renkte bir mürekkep, baskı silindiri ve sıyırma bıçağı mevcuttur. Sıyırma bıçakları çoğunlukla özel bir karbon çeliğinden yapılmakta ve kullanım sırasında yavaş aşınması amacıyla özel yöntemlerle ısıya dayanıklılaştırılmaktadır. Basılacak imajlar, çelikten imal edilmiş ve özel bir bakırla kaplanmış baskı silindirlerinin üzerinde yer almaktadır. Silindirin bakır kaplamasının üzerine çok küçük, piramit şeklinde hücreler oyularak basılmak istenen imaj oluşturulur. Bu hücreler belirtildiği gibi çok küçüktür; bir inçlik bir alana 100 ila 300 arası hücre gelebilir. Hücreler halinde imaj silindirin üzerine işlendikten sonra silindirler krom ile kaplanır.

Krom sert bir maddedir ve silindirin zarar görmeden birçok defa kullanılmasını sağlar. Sıyırma bıçaklarının üretiminde kullanılan çelik, silindirin kaplandığı kromlardan daha az serttir. Bu sayede sıyırma bıçakları işlevlerini yerine getirirken, maliyet olarak daha pahalı olan silindirlere zarar vermemiş olurlar. Sıyırma bıçakları birkaç saatlik işlerde aşınabileceği gibi bazı durumlarda günlerce de kullanılabilir. Bıçakların kullanım süresini belirleyen birçok faktör vardır. Kullanılan mürekkep çeşidi, mürekkep rengi ve silindir yüzeyi gibi faktörler bıçakların kullanım süresinde etkili olan faktörlerdir. Bunların yanında baskı operatörlerinin sıyırma bıçaklarını makineye takma şekilleri, ayarladıkları kullanım açıları ve basınç gibi unsurlar da bıçakların ömründe büyük rol oynamaktadır.

Flexo Concept Doctor Blade

Fleksografik baskı sistemleri Rotogravür kadar eski bir tarihe sahip değildir. Fleksografik sistemler baskı sektöründe yaklaşık olarak son 30 yıldır kullanılmaya başlanmıştır. Fleksografik sistemde imajların yer aldığı silindirle mürekkep silindiri birbirinden farklıdır. İmaj silindiri çelik veya kompozitten imal edilmekte ve üzeri polimerle kaplanmaktadır. Basılacak imajlar kompozit kaplamanın üzerinde çıkıntılar olarak yer almaktadır. Bu çıkıntılara, anilox silindir adı verilen ikinci bir silindirle temas edilerek mürekkep aktarılır. Anilox silindir çelikten imal edilir ve özel bir seramik ile kaplanır.

Bu seramik kaplama daha sonra özel işlemlerle parlatılır ve üzerine bal peteği şeklinde,  mürekkebi taşıyacak hücreler işlenir. İşleme genellikle lazerle yapılır. Anilox silindir mürekkebi kapalı mürekkep haznesinden alır. Mürekkep haznesi anilox silindir üzerinde dönmekte ve pompa sistemiyle mürekkeple beslenmektedir. Bu gibi kapalı sistemlerde biri altta, biri üstte olmak üzere iki adet sıyırma bıçağı kullanılır. Bıçakların bir tanesi silindiri sıyırarak anilox silindirdeki hücreleri yeterli miktarda mürekkeple doldururken diğer bıçak da mürekkep haznesinden dışarı mürekkep sızmasını engeller. Haznenin her iki kenarında ayrıca sızmayı engelleyecek plastik contalar mevcuttur. Bazı fleksografik sistemlerde plastikten üretilmiş sıyırma bıçakları da kullanılmaktadır. Anilox silindirlerin üzerindeki hücreler Rotogravür sistemdekilerden çok daha küçük boyutlarda olabilir. Bir inçlik alana 100 hücre gelebileceği gibi 2000 hücre de işlenebilmektedir.

Flexo Concept Doctor Blade

Sıyırma bıçakları çok çeşitli boylarda ve şekillerde üretilmektedir. Çelik bıçaklar kalınlık olarak 0.10mm (.004”)- 0.25mm (.010”) arasında değişmektedir. Ayrıca baskı çeşitlerine göre değişik şekillerde de sıyırma bıçakları üretilmektedir. Rotogravür ve Fleksografik sistemlerde en yaygın olarak kullanılan sıyırma bıçağı çeşidi lamellalı bıçaklardır. Lamella, bıçağın uç kısmının kalınlık olarak yarı yarıya indirgenmesi ile oluşturulur ve lamella genişliği genel olarak 1,4mm’dir. (.060” ) Genellikle en yoğun olarak kullanılan sıyırma bıçağı 0.15mm (.006” ) kalınlığa ve 0.075mm (.003”) lamella kalınlığına sahiptir. Lamella sayesinde sıyırma bıçakları mürekkebi silindirden, imaj hücrelerini gerektiği kadar dolu bırakarak sıyırır ve hücreler dışında silindirin üzerinde mürekkep kalmasını engeller. Sıyırma bıçakları uzunluk olarak 280 cm ile 4800 cm arasında kesilerek kullanılmaktadırlar. Kısa olanlar etiket baskılarında ve diğer ufak işlerde kullanılırken uzun olanlar çok büyük miktarlarda basılan ambalaj baskıları ve matbaalarda kullanılır.

Doctor Blade’ler çeşitli cins ve ağız konfigürasyonlarında bulunmaktadır.